Problemy zdrowotne związane z działaniem wysokiej temperatury
Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu schorzeń związanych z działaniem wysokiej temperatury są głównie:
- niedostateczne spożycie wody i elektrolitów,
- nadmierny wysiłek fizyczny, ćwiczenia, praca przy wysokiej temperaturze otoczenia,
- brak protekcji przeciwsłonecznej eksponowanych części ciała,
- leki hamujące wydzielanie potu (atropina, leki przeciwhistaminowe),
- nadużywanie alkoholu, kofeiny (czynników wzmagających odwodnienie organizmu),
- otyłość,
- podwyższona temperatura ciała w przebiegu chorób infekcyjnych,
- nieprzewiewne ubranie.
Do urazu cieplnego związanego z działaniem wysokiej temperatury dochodzi w wyniku zachwiania tzw. bilansu cieplnego ustroju. Określa on stosunek ciepła wytwarzanego w ustroju wskutek przemiany materii oraz ciepła uzyskiwanego z otoczenia do ciepła utraconego z organizmu. Do urazu cieplnego dochodzi również na drodze wzmożonej ekspozycji na promieniowanie słoneczne.
Do najczęstszych urazów cieplnych zalicza się: udar cieplny, wyczerpanie cieplne, kurcze mięśniowe i udar słoneczny.
Udar cieplny
Powstaje na skutek załamania mechanizmów termoregulacyjnych, poprzez zablokowanie parowania potu, głównej drogi utraty ciepła. Objawy wczesne to bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, ogólne osłabienie, wzrost temperatury ciała, następnie zaburzenia psychiczne, drgawki. Złym czynnikiem rokowniczym, mogącym prowadzić do zgonu jest przekroczenie temperatury ciała powyżej 41oC.
Wyczerpanie cieplne
Powstaje na skutek odwodnienia i utraty elektrolitów (głównie sodu i chloru) oraz w wyniku niewydolności krążenia obwodowego, co może prowadzić do zapaści. Główne objawy to wzmożona potliwość, bóle głowy, przyspieszone i słabo wyczuwalne tętno, spadek ciśnienia tętniczego.
Kurcze mięśniowe
Są to bolesne skurcze mięśni szkieletowych wywołane nadmierną utratą elektrolitów wraz z potem. Dotyczą zwłaszcza mięśni kończyn górnych i dolnych.
Udar słoneczny
Jest wynikiem bezpośredniego działania promieni słonecznych, w szczególności promieni podczerwonych na sklepienie czaszki, czego następstwem jest przekrwienie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu a w konsekwencji powstanie objawów oponowych.
Do podstawowych działań profilaktycznych, zapobiegających występowaniu urazów cieplnych, związanych z działaniem wysokiej temperatury należą:
- w przypadku przyjazdu ze strefy klimatu umiarkowanego do krajów gorącej strefy klimatycznej, co najmniej kilkudniowa aklimatyzacja,
- zaplanowanie właściwego cyklu pracy i wypoczynku w danych warunkach klimatycznych,
- dostarczanie organizmowi odpowiednich ilości wody i elektrolitów,
- spożywanie wszystkich posiłków,
- systematyczne stosowanie środków protekcji przeciwsłonecznej (nakrycie głowy),
- unikanie nadmiernej konsumpcji alkoholu i kofeiny (działają odwadniająco),
- odpowiedni ubiór (przewiewne, ?oddychające? tkaniny).
Copyright 2006 Krzysztof Korzeniewski