Problemy zdrowotne związane z działaniem wysokiej temperatury

Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu schorzeń związanych z działaniem wysokiej temperatury są głównie:

niedostateczne spożycie wody i elektrolitów,
nadmierny wysiłek fizyczny, ćwiczenia, praca przy wysokiej temperaturze otoczenia,
brak protekcji przeciwsłonecznej eksponowanych części ciała,
leki hamujące wydzielanie potu (atropina, leki przeciwhistaminowe),
nadużywanie alkoholu, kofeiny (czynników wzmagających odwodnienie organizmu),
otyłość,
podwyższona temperatura ciała w przebiegu chorób infekcyjnych,
nieprzewiewne ubranie.

Do urazu cieplnego związanego z działaniem wysokiej temperatury dochodzi w wyniku zachwiania tzw. bilansu cieplnego ustroju. Określa on stosunek ciepła wytwarzanego w ustroju wskutek przemiany materii oraz ciepła uzyskiwanego z otoczenia do ciepła utraconego z organizmu. Do urazu cieplnego dochodzi również na drodze wzmożonej ekspozycji na promieniowanie słoneczne.

Do najczęstszych urazów cieplnych zalicza się: udar cieplny, wyczerpanie cieplne, kurcze mięśniowe i udar słoneczny.

Udar cieplny

Powstaje na skutek załamania mechanizmów termoregulacyjnych, poprzez zablokowanie parowania potu, głównej drogi utraty ciepła. Objawy wczesne to bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, ogólne osłabienie, wzrost temperatury ciała, następnie zaburzenia psychiczne, drgawki. Złym czynnikiem rokowniczym, mogącym prowadzić do zgonu jest przekroczenie temperatury ciała powyżej 41oC.

Wyczerpanie cieplne

Powstaje na skutek odwodnienia i utraty elektrolitów (głównie sodu i chloru) oraz w wyniku niewydolności krążenia obwodowego, co może prowadzić do zapaści. Główne objawy to wzmożona potliwość, bóle głowy, przyspieszone i słabo wyczuwalne tętno, spadek ciśnienia tętniczego.

Kurcze mięśniowe

Są to bolesne skurcze mięśni szkieletowych wywołane nadmierną utratą elektrolitów wraz z potem. Dotyczą zwłaszcza mięśni kończyn górnych i dolnych.

Udar słoneczny

Jest wynikiem bezpośredniego działania promieni słonecznych, w szczególności promieni podczerwonych na sklepienie czaszki, czego następstwem jest przekrwienie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu a w konsekwencji powstanie objawów oponowych.

Do podstawowych działań profilaktycznych, zapobiegających występowaniu urazów cieplnych, związanych z działaniem wysokiej temperatury należą:

w przypadku przyjazdu ze strefy klimatu umiarkowanego do krajów gorącej strefy klimatycznej, co najmniej kilkudniowa aklimatyzacja,
zaplanowanie właściwego cyklu pracy i wypoczynku w danych warunkach klimatycznych,
dostarczanie organizmowi odpowiednich ilości wody i elektrolitów,
spożywanie wszystkich posiłków,
systematyczne stosowanie środków protekcji przeciwsłonecznej (nakrycie głowy),
unikanie nadmiernej konsumpcji alkoholu i kofeiny (działają odwadniająco),
odpowiedni ubiór (przewiewne, ?oddychające? tkaniny).